Φιλελεύθεροι, Ελευθεριακοί & Ελευθεριακό Κέντρο

Τοποθέτηση κατά την άποψη μας

βάσει κρατισμού και διαφορών εισοδήματος πλούτου

Δύο πολιτικοί όροι για τους οποίους υπάρχει πολύ μεγάλη σύγχυση είναι αυτοί του Liberal και του Libertarian. Στα Ελληνικά αποδίδονται ως Φιλελεύθεροι και Ελευθεριακοί αντίστοιχα. Η σύγχυση παρουσιάζεται και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ. Προσπαθήσαμε να βρούμε ένα ορισμό της διαφοράς και αντί για ένα, βρήκαμε πολλούς. Και στις δύο ιδεολογίες, η έννοια της Ελευθερίας (Liberty) είναι σημαντική. Ένα άρθρο του Economist εξηγεί ότι ενώ οι Φιλελεύθεροι θέλουν το κράτος εγγυητή των διάφορων ελευθεριών, οι Ελευθεριακοί θέλουν μεγαλύτερη ελευθερία από τη κρατική καταπίεση.  Άλλες εξηγήσεις σε πολύ σοβαρά Μέσα Ενημέρωσης απέδειξαν τη μεγάλη σύγχυση που υπάρχει.

Θεωρούμε ότι παρόλο που υπάρχουν αρκετές ομοιότητες, οι διαφορές είναι δύο. Η μία είναι στο μέγεθος του κράτους. Οι Ελευθεριακοί θέλουν μικρό η καθόλου κράτος ενώ οι Φιλελεύθεροι προτιμούν μεγαλύτερο. Η άλλη διαφορά είναι τα σημεία στα οποία δίνουν έμφαση. Οι Φιλελεύθεροι τονίζουν όλες τις ελευθερίες: λόγου, τύπου, θρησκείας, αγορών κλπ. Επίσης είναι υπέρ των πολιτικών δικαιωμάτων και της διεθνούς συνεργασίας.  Οι Ελευθεριακοί ενδιαφέρονται για αυτονομία, ελαχιστοποίηση της καταπίεσης και του εξαναγκασμού, ελευθερία επιλογής, εμπιστοσύνη στη κρίση του κάθε ατόμου, ελεύθερους συνεταιρισμούς-ενώσεις κλπ. Παρόλες τις διαφορές τους, Φιλελεύθεροι και Ελευθεριακοί βρίσκονται στην ίδια πλευρά ενώ στην αντίθετη βρίσκονται οι Απολυταρχικοί. Και οι τρεις κατηγορίες έχουν Δεξιές και Αριστερές εκφάνσεις.

Οι αριστεροί Φιλελεύθεροι δίνουν σημασία στο κράτος προνοίας και τα κοινωνικά δικαιώματα. Μπορεί να θεωρηθεί ότι σε αυτούς ανήκει μεγάλο τμήμα των Σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων (Δημοκρατική Συμπαράταξη, Ποτάμι) καθώς και του Δημοκρατικού Κόμματος των ΗΠΑ. Οι δεξιοί Φιλελεύθεροι ενδιαφέρονται περισσότερο για ατομικά δικαιώματα και την ελευθερία των αγορών. Εδώ ανήκει το Λαϊκό Ευρωπαϊκό Κόμμα (Νέα Δημοκρατία) και οι Ρεπουμπλικάνοι με εξαίρεση τους Κοινωνικούς Συντηρητικούς (Social Conservatism) δηλαδή αυτούς που έχουν συντηρητικές απόψεις σε κοινωνικά ζητήματα.

Ελευθεριακοί της Αριστεράς είναι οι Ελευθεριακοί Σοσιαλιστές, οι Αναρχοκομμουνιστές κλπ. Περιλαμβάνονται πολλές διαφορετικές αλλά παραπλήσιες ιδεολογίες. Δίνεται έμφαση στη κοινωνική δικαιοσύνη, στις μικρές η μηδενικές διαφορές εισοδήματος και πλούτου και στους συνεταιρισμούς παραγωγής και κατανάλωσης. Οι Ελευθεριακοί της Δεξιάς είναι οι Αναρχοκαπιταλιστές και οι Μιναρχοκαπιταλιστές. Ο Αναρχισμός δεν θέλει καθόλου κράτος ενώ ο Μιναρχισμός (Minarchism) θέλει πολύ μικρό κράτος (Night Watchman State). Οι Ελευθεριακοί της Δεξιάς πιστεύουν στην απελευθέρωση των αγορών και τον Νεοφιλελευθερισμό που δημιουργεί μεγάλες διαφορές εισοδήματος και πλούτου.

Στις ΗΠΑ υπάρχει το Libertarian Party. Είναι μιναρχοκαπιταλιστές δηλαδή δεν θέλουν απουσία του κράτους αλλά μικρό κράτος. Το αντίστοιχο στην Ευρώπη είναι το ALDE Group (Δράση, Δημιουργία Ξανά, Φιλελεύθερη Συμμαχία). Στις ΗΠΑ έχει επικρατήσει ο όρος Φιλελεύθεροι (Liberals) να αναφέρεται σε αυτούς της Αριστεράς ενώ ο όρος Ελευθεριακοί (Libertarians) σε αυτούς της Δεξιάς.  Στην Ευρώπη συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο και Φιλελεύθερους εννοούν του Δεξιούς ενώ Ελευθεριακούς τους Αριστερούς. Για αυτό έχει δημιουργηθεί μεγάλη σύγχυση.

Υπάρχουν μόνο Ελευθεριακοί της Αριστεράς (Left Libertarians) και Ελευθεριακοί της Δεξιάς (Right Libertarians). Ο όρος  Ελευθεριακοί του Κέντρου δεν υπάρχει διότι δεν υφίσταται αυτή η ιδεολογία. Δημιουργούμε τον όρο και την ιδεολογία ως σύνθεση και εξισορρόπηση ανάμεσα στις δύο Ελευθεριακές Ιδεολογίες (Αριστεράς και Δεξιάς).

Το Ελευθεριακό Κέντρο δέχεται την ύπαρξη ενός μικρού, αποτελεσματικού και μη καταπιεστικού κράτους. Βασίζεται στην ελεύθερη αγορά που είναι χαρακτηριστικό της Ελευθεριακής Δεξιάς αλλά προσπαθεί να αναπτύξει τους συνεταιρισμούς παραγωγής και κατανάλωσης που είναι χαρακτηριστικό της Ελευθεριακής Αριστεράς. Αυτό όμως μέσα στα πλαίσια της ελεύθερης οικονομίας, με συνθήκες ανταγωνισμού και χωρίς να επιβαρύνεται ο φορολογούμενος.

Επιπλέον επιδιώκει να διορθώσει τις μεγάλες διαφορές εισοδήματος και πλούτου που προκαλεί η απελευθέρωση των αγορών, σε ένα ενδιάμεσο βαθμό μεταξύ της αντίληψης της Ελευθεριακής Αριστεράς και Δεξιάς.

Το Ελευθεριακό Κέντρο (με δεξιά απόκλιση) μπορεί να θεωρηθεί σαν σημείο εκκίνησης του Πέμπτου Δρόμου, τουλάχιστον από οικονομική πλευρά. Να τονίσουμε ότι το Ελευθεριακό Κέντρο αποτελεί απλώς αρχή και όχι κατάληξη. Εάν ο Πέμπτος Δρόμος ήταν Ελευθεριακό Κέντρο δεν θα διστάζαμε να το πούμε. Να δώσουμε δύο παραδείγματα. Ο Πέμπτος Δρόμος έχει λίγο πιο συντηρητικές απόψεις σε κοινωνικά θέματα και πιθανότατα δέχεται λίγο μεγαλύτερο κράτος από τους Ελευθεριακούς, τόσο της Αριστεράς όσο και της Δεξιάς. Αναφέρουμε το Ελευθεριακό Κέντρο ως αφετηρία για να βοηθήσει τους αναγνώστες να αντιληφθούν καλύτερα πως προκύπτει η Τελική Ιδεολογία του Πέμπτου Δρόμου. Γίνονται πολλές προσθαφαιρέσεις και προσαρμογές για να φτάσουμε στον προορισμό.   

Στο Διάγραμμα, τόσο η Σοσιαλδημοκρατία, όσο και ο Τρίτος Δρόμος έχουν τοποθετηθεί εκεί που θα έπρεπε να βρίσκονται από άποψη Ιδεολογίας. Στη πράξη δηλαδή στην εφαρμοσμένη πολιτική δεν έχουν μεγάλες διαφορές από EPP - Ρεπουμπλικάνους.

ΝΕΑ ΑΡΧΗ